เศรษฐกิจพอเพียง

“เศรษฐกิจแบบพอมีพอกิน              แบบพอมีพอกินนั้น
หมายความว่าอุ้มชู ตัวเองได้           ให้มีพอเพียงกับตัวเอง”

พระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 

               “เศรษฐกิจพอเพียง” เป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัส ชี้แนะแนวทางการดำเนินชีวิตแก่พสกนิกรชาว
ไทยมาโดยตลอดนานกว่า 25 ปี ตั้งแต่ก่อนวิกฤติการณ์ทางเศรษฐกิจ และเมื่อภายหลังได้ทรงเน้นย้ำแนวทางการแก้ไขเพื่อให้รอดพ้น และสามารถดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคงและยั่งยืนภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์และความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ

                " เศรษฐกิจพอเพียง แปลว่า Sufficiency Economy… คำว่า Sufficiency Economy นี้ไม่มีในตำราเศรษฐกิจจะมีได้อย่างไร
เพราะว่าเป็นทฤษฎีใหม่  เพราะหมายความว่าเรามีความคิดใหม่ และโดยที่ท่านผู้เชี่ยวชาญสนใจ ก็หมายความว่า เราก็สามารถที่จะไปปรับปรุง หรือไปใช้หลักการเพื่อที่จะให้เศรษฐกิจของประเทศและของโลกพัฒนาดีขึ้น "  
พระราชดำรัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 23 ธันวาคม 2542

 
คำนิยาม ความพอเพียงจะต้องประกอบด้วยคุณลักษณะ พร้อม ๆ กัน ดังนี้

กรอบแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง

           พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง มาตั้งแต่เริ่มงานพัฒนาเมื่อ 50 ปี
ที่แล้ว และทรงยึดมั่นหลักการนี้มาโดยตลอด โดยเฉพาะด้านการเกษตร เราเน้นการ ผลิตสินค้า เพื่อส่งออกเป็นเชิงพาณิชย์ คือ เมื่อปลูกข้าวก็นำ
ไปขาย และก็นำเงินไปซื้อข้าว เมื่อเงินหมดก็จะไปกู้ เป็นอย่างนี้มาโดยตลอดจนกระทั่ง ชาวนาไทยตกอยู่ในภาวะหนี้สิน พระบาทสมเด็จ
พระเจ้าอยู่หัวทรงตระหนักถึงปัญหาด้านนี้ จึงได้พระราชทานพระราชดำริให้จัดตั้งธนาคารข้าว ธนาคารโค-กระบือขึ้น เพื่อช่วยเหลือราษฎร
นับเป็นจุดเริ่มต้นแห่งที่มาของ "เศรษฐกิจพอเพียง" นับตั้งแต่อดีตกาล แม้กระทั่งโครงการแรกๆ แถวจังหวัดเพชรบุรี ก็ทรงกำชับหน่วยราชการมิให้นำเครื่องมือกลหนักเข้าไปทำงาน รับสั่งว่าหากนำเข้าไปเร็วนัก ชาวบ้านจะละทิ้งจอบ เสียม
และในอนาคตจะช่วยตัวเองไม่ได้ ซึ่งก็เป็นจริงในปัจจุบัน
      
          จากนั้นได้ทรงคิดค้นวิธีการที่จะช่วยเหลือ ราษฎรด้านการเกษตร จึงได้ทรงคิด "ทฤษฎีใหม่" ขึ้น เมื่อปี 2535 ณ

ครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณวัดมงคลชัยพัฒนาอัน เนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดสระบุรี เพื่อเป็น ตัวอย่างสำหรับการทำการเกษตรให้แก่ราษฎร ในการจัดการด้านที่ดินและแหล่งน้ำในลักษณะ 30:30:30:10 คือ ขุดสระและเลี้ยงปลา 30 ปลูกข้าว 30 ปลูกพืชไร่พืชสวน 30
และสำหรับเป็นที่อยู่อาศัย ปลูกพืชสวน และเลี้ยงสัตว์ใน 10 สุดท้าย ต่อมาได้พระราชทานพระราชดำริเพิ่มเติมมา โดยตลอด เพื่อให้เกษตรกรซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศมีความแข็งแรงพอ ก่อนที่จะไปผลิตเพื่อการค้าหรือเชิงพาณิชย์ โดยยึดหลักการ
"ทฤษฎีใหม่" 3 ขั้น

 


การปฏิบัติตนตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง

1.    ยึดความประหยัด ตัดทอนค่าใช้จ่ายในทุกด้าน ลดละความฟุ่มเฟือยในการดำรงชีพอย่างจริงจังดังพระราชดำรัส
        ว่า  . . . ความเป็นอยู่ที่ต้องไม่ฟุ้งเฟ้อ ต้องประหยัดไปในทางที่ถูกต้อง. . .

 2.   ยึดถือการประกอบอาชีพด้วยความถูกต้อง สุจริต แม้จะตกอยู่ในภาวะขาดแคลนในการดำรงชีพก็ตาม ดังพระราช
       ดำรัสที่ว่า  . . . ความเจริญของคนทั้งหลายย่อมเกิดมาจาก การประพฤติชอบและการหาเลี้ยงชีพของตนเป็นหลัก
       สำคัญ. . .

3.   ละเลิกการแก่งแย่งผลประโยชน์และแข่งขันกันในทางการค้าขายประกอบอาชีพแบบต่อสู้กันอย่างรุนแรงดังอดีต
      ซึ่งมีพระราชดำรัสเรื่องนี้ว่า  . . . ความสุขความเจริญอันแท้จริงนั้นหมายถึงความสุขความเจริญที่บุคคลแสวงหามา
     ได้ด้วยความเป็นธรรมทั้งในเจตนา และการกระทำ ไม่ใช่ได้มาด้วยความบังเอิญหรือด้วยการแก่งแย่งเบียดบังมา
     จากผู้อื่น. . .

4.  ไม่หยุดนิ่งที่จะหาทางในชีวิตหลุดพ้นจากความทุกข์ยากครั้งนี้ โดยต้องขวนขวายใฝ่หาความรู้ให้เกิดมีรายได้เพิ่ม
     พูนขึ้นจนถึงขั้นพอเพียงเป็นเป้าหมายสำคัญ พระราชดำรัสตอนหนึ่งที่ให้ความชัดเจนว่า . . . การที่ต้องการให้ทุก
     คนพยายามที่จะหาความรู้ และสร้างตนเองให้มั่นคงนี้เพื่อตนเองเพื่อที่จะให้ตัวเองมีความเป็นอยู่ที่ก้าวหน้า ที่มี
     ความสุข พอมีพอกินเป็นขั้นหนึ่ง และขั้นต่อไป ก็คือให้มีเกียรติว่ายืนได้ด้วยตัวเอง. . .

5. ปฏิบัติตนในแนวทางที่ดีลดละสิ่งยั่วกิเลสให้หมดสิ้นไป ทั้งนี้ด้วยสังคมไทยที่ล่มสลายลงในครั้งนี้ เพราะยังมีบุคคลจำนวนมิใช่น้อยที่
ดำเนินการโดยปราศจากละอายต่อแผ่นดิน พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราโชวาท ว่า       "
ถ้าไม่มีเศรษฐกิจพอเพียงเวลาไฟดับ …จะพังหมด จะทำอย่างไร.ที่ที่ต้องใช้ไฟฟ้าก็ต้องแย่ไปหากมีเศรษฐกิจพอเพียงแบบไม่เต็มที่ถ้าเรามีเครื่องปั่นไฟก็ให้ปั่นไฟหรือถ้าขั้นโบราณกว่ามืดก็จุดเทียนคือมีทางที่จะแก้ปัญหาเสมอฉะนั้นเศรษฐกิจพอเพียงนี้ก็มีเป็นขั้นๆแต่จะบอกว่าเศรษฐกิจพอเพียงนี้ให้พอเพียงเฉพาะตัวเองร้อยเปอร์เซ็นต์นี่เป็นสิ่งที่ทำไม่ได้จะต้องมีการแลกเปลี่ยนต้องมีการช่วย
กันพอเพียงในทฤษฎีหลวงนี้ คือให้สามารถที่จะดำเนินงานได้   " พระราชดำรัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนพรรษา 23 ธันวาคม 2542

ที่มาของภาพ
หลักการของเศรษฐกิจพอเพียง

1. การพึ่งตนเอง เป็นหลักการที่ยึดหลักของตนเป็นที่พึ่งแห่งตน สามารถพึ่งตนเองได้ อุ้มชูตนเองได้และ
ไม่พึ่งพาปัจจัยภายนอกต่าง ๆ ที่เราได้เป็นเจ้าของ และพึ่งพาตนเองได้โดยไม่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน
 และไม่เป็นภาระของใคร รู้จักใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่มา
ใช้ให้เกิดประโยชน์ในการดำเนินชีวิต

2. การรวมกลุ่มของชาวบ้านมารวมกลุ่มกันดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจต่าง ๆ เช่น การทำการ
เกษตรแบบผสมผสานรวมกลุ่มกันทำหัตถกรรม การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร การใช้ภูมิปัญญาจากท้องถิ่น การพัฒนาเทคโนโลยีพื้นบ้านและเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่เหมาะสม สอดคล้องกับความต้องการและสภาพแวดล้อมของท้องถิ่นตนเอง

3. ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และความสามัคคี การอยู่รวมกันในสังคมควรจะมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่
 มีน้ำใจต่อกัน ไม่เบียดเบียนกัน 
มีจิตใจเอื้ออาทรต่อเพื่อนมนุษย์ มีการประนีประนอม และควรมีความสามัคคีเพื่อจะได้ร่วมมือกันในการ
ประกอบกิจการงานต่าง ๆ ให้ประสบผลสำเร็จ

4. การจัดการ ควรจะมีการบริหารจัดการที่ดี การประกอบอาชีพใด ๆ ควรใช้ความรู้ ความสามารถ 
และการจัดการที่จะรู้จักใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างชาญฉลาด

ที่มาของภาพ

วิธีการปฏิบัติตนตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง           คนไทยจะต้องยึดหลักพออยู่ พอกิน พอใช้

        

 ที่มาของภาพ
วิธีการของเศรษฐกิจพอเพียง

          พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานแนวคิดที่เรียกว่า “การเกษตรทฤษฎีใหม่” มีหลักสำคัญ คือ การบริหารจัดการที่ดินและน้ำเพื่อการเกษตรในที่ดินจำนวนไม่มากนักให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยมีวิธีการปฏิบัติ ดังนี้
         

         
 ขั้นที่ 1 มีความพอเพียงสามารถเลี้ยงตนเองได้บนพื้นฐานของความประหยัด
เป็นขั้นตอนที่ทำการเกษตร คือ มีข้าว พืชผัก ผลไม้ ที่อยู่อาศัย และน้ำในพื้นที่ที่ตนมีอยู่ โดยไม่ต้องอาศัยใคร เป็นการอยู่แบบพอมีพอกิน
                    
 ขั้นที่ 2 รวมพลังกันในรูปของกลุ่มเพื่อทำการผลิต การตลาด และการจัดการ เน้นการช่วยเหลือและร่วมมือกัน รวมทั้งส่งเสริม 
ด้านการศึกษา สวัสดิการต่าง ๆ ให้กับคนในชุมชน
          
ขั้นที่ 3 ขยายกิจกรรมทางเศรษฐกิจ โดยติดต่อจัดหาทุนเพื่อนำมาใช้ในการลงทุน และพัฒนาคุณภาพชีวิต
จัดตั้งกองทุนสนับสนุนเกษตรกร เป็นต้น 
                                    
ประเด็นคำถาม :    นักเรียนสามารถนำหลักการเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต
์ใช้ในการเรียน การทำงาตลอดจนการดำเนินชีวิตประจำวันได้อย่างไรบ้าง         
กิจกรรมเสนอแนะ : ให้นักเรียนจัดทำบันทึกความพอเพียง เพื่อบันทึกเรื่องราวและกิจกรรมที่นักเรียนคิดว่า
ได้นำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต อย่างน้อยเป็นเวลา 1 เดือน
เพื่อประเมินความสุขที่ได้รับจากการยึดหลักความพอเพียง...และเพียงพอในชีวิต